In Nederland zien we eigenlijk alleen nog maar kattenvlooien. Hondenvlooien zijn zeldzaam geworden. Een hond met vlooien is dan ook vrijwel altijd besmet met kattenvlooien. Vlooien veroorzaken jeuk en huidproblemen bij de dieren die ze infecteren. Daarnaast kunnen vlooien ziekten overbrengen.
Levenscyclus van de vlo
Eieren die door volwassen vlooien gelegd worden, vallen op de grond. Ze zijn klein, wit en ovaal met afgeronde uiteinden en zijn ongeveer een halve millimeter in doorsnede. De zwarte stipjes die op de hond of kat kunt vinden, zijn geen eieren maar vlooienpoepjes.
Afhankelijk van de omstandigheden komen de eieren in één tot tien dagen uit. Uit de eieren komen larven. De larven zijn smal, wit, met wat haartjes en twee tot vijf millimeter lang. De larven voeden zich met organisch materiaal uit de omgeving. Dit bestaat voor een belangrijk deel uit vlooienpoepjes en eieren. Volwassen vlooien die zich voeden, verteren niet al het bloed wat ze opnemen maar poepen een gedeelte weer uit. Deze ontlasting met onverteerd bloed wordt opgenomen door de larven van de vlooien. Dit is zelfs essentieel voor de ontwikkeling van de larven. Zodra de larven zich gevoed hebben met vlooienpoep en ander materiaal worden ze donkerder.
Larven houden niet van licht en kruipen diep weg in naden, kieren en vloerbedekking, of als het buiten is, onder gras, takken, bladeren, etc.). Na twee vervellingen, meestal binnen vijf tot elf dagen, wordt de larve een pop. Poppen zijn ongeveer een halve centimeter lang, wat wit van kleur, en plakkerig. Doordat ze plakkerig zijn blijft materiaal van de omgeving op de pop zitten en zijn ze beschut voor de omgeving. Door bepaalde stimuli zoals kooldioxide, warmte en trillingen komt de pop uit en ontstaat een volwassen vlo. Als er geen stimulus gevonden wordt, kan de pop meerdere weken tot maanden wachten op een gunstig moment om uit te komen. Dit is een belangrijke oorzaak voor de veel voorkomende vlooienplaag na de vakantie.
Onder de meest optimale omstandigheden kan de volledige cyclus in 12 tot 14 dagen doorlopen worden, maar als de omstandigheden minder gunstig zijn, kan het ook wel een half jaar duren voor de cyclus voltooid is. Onder gemiddelde omstandigheden zoals die in huishoudens gevonden wordt, duurt de cyclus drie tot acht weken.
Jong volwassen vlooien die net uit de pop gekropen zijn, hoeven zich niet direct te voeden. Zij kunnen een paar dagen overleven zonder bloed te zuigen. Zodra zij echter een geschikte gastheer gevonden hebben, beginnen zij in enkele seconden tot minuten te bijten en zich te voeden. Zodra ze zich gevoed hebben, paren ze in 8 tot 24 uur. Vrouwtjes vlooien beginnen dan binnen 24 tot 36 uur na de maaltijd met het leggen van eieren. Op de top leggen vrouwtjes ongeveer 40 tot 50 eieren per dag en in de eerste 50 dagen op de gastheer produceren de vrouwtjes ongeveer 1300 eieren! Hierna gaan de vrouwtjes minder eieren leggen, maar ze blijven meer dan 100 dagen eieren leggen. (Meer dan 90% van de vlooienpopulatie bevindt zich dus in uw huis en niet op het dier.) Om zoveel eieren te kunnen leggen, zuigen vlooien ongeveer 15 keer hun gewicht aan bloed per dag!
Dieren kunnen op verschillende wijze uiting geven van de aanwezigheid van vlooien
- Er zijn dieren die totaal geen last lijken te hebben van vlooien.
- Vooral bij kittens en puppies kunnen vlooien zoveel bloed zuigen dat deze bloedarmoede krijgen.
- Als er in huis af en toe “rijstekorrels” gevonden worden, is dit een teken van een lintworminfectie. Bij katten komt dit regelmatig voor. De hond of kat wordt besmet met lintwormen door het opnemen van een geïnfecteerde vlo tijdens het “vlooien”. De vlo wordt verteerd en de lintworm komt in de darm uit en wordt een volwassen lintworm. De lintworm legt weer rijstkorrelvormige eipakketjes, waarna de eieren door de larven van de vlooien worden opgenomen. Vlooien zijn altijd nodig om de cyclus van de lintworm te voltooien. Als uw dier lintwormen heeft, moet deze ook vlooien hebben (gehad).
- Gedragveranderingen in de vorm van plotseling opschrikken en weglopen, geïrriteerd reageren kunnen duiden op een vlooienbeet.
- Bij katten kunnen vlooien een huidontsteking veroorzaken die zich uit in hele kleine korstjes verspreid over het lichaam, maar vooral in de nek, op de kop en op de rug. Vaak kunnen ook puistjes op de buik gevonden worden. Door krabben en likken zullen haren afbreken en kan plaatselijk kaalheid ontstaan.
- Bij honden komen twee uitingsvormen veel voor. De zogenaamde hot spots en een chronische huidontsteking op de achterzijde van de rug boven de staart en vaak ook in de liezen en op de buik. De hot spots ontstaan door likken en bijten aan een net ontstane vlooienbeet. Vooral bij honden met een dichte vacht geeft dit een heftige jeuk en door het kapot likken een snel uitbreidende infectie van de opperhuid.
Bestrijding
Wanneer dieren uitwendig worden behandeld met een middel tegen vlooien en zich bewegen in de ruimte die met vlooien besmet is, zullen vlooien die op het huisdier springen worden gedood. Op deze wijze wordt de cyclus onderbroken en neemt de hoeveelheid vlooien in de ruimte geleidelijk af. Voorwaarde voor een goede bestrijding is dan wel dat het dier altijd precies op tijd behandeld wordt. Als dit niet correct plaatsvindt, ontwikkelen vlooieneitjes zich weer tot vlooienlarven en vlooienlarven zich weer tot volwassen vlooien die eitjes leggen.
Vlooienbestrijdingsmiddelen worden onderverdeeld in twee groepen
- Middelen tegen volwassen vlooien
- Middelen die de ontwikkeling van eieren tot volwassen vlooien remmen (insectengroeiremmers of IGR’s)
De ontwikkeling van poppen naar volwassen vlooien valt niet te remmen. Dit zorgt ervoor dat met name aan het begin van de behandeling er toch nog nieuwe volwassen vlooien ontstaan en overlast kunnen geven. Als u kort na de behandeling toch geconfronteerd wordt met nieuwe vlooien is dat meestal een infectie met vlooien die zich net uit poppen hebben ontwikkeld. Dit is géén teken van resistentie of falen van de behandeling.
Er zijn zeer veel artikelen op de markt die betrekking hebben op vlooienbestrijding. Spijtig genoeg zijn een aantal van deze artikelen niet (meer) effectief. Voor een advies op maat kunt u het beste contact met ons opnemen.